Halloween – święto duchów
Halloween w Polsce stało się modne dopiero pod koniec lat 90-tych ubiegłego wieku. Jest to zwyczaj związany z maskaradą duchów, zombie, czarownic, demonów, upiorów i innych strachów. Nawiązuje do Święta Zmarłych i jest obchodzone w nocy 31 października.
Święto swoimi korzeniami sięga aż do II tysiąclecia p.n.e. Wtedy w Europie pojawili się Praceltowie, którzy swoją kulturą zdominowali większość krajów. Geneza święta Halloween dotyczy celtyckiego Samhain, kiedy to ówcześni mieszkańcy obchodzili koniec lata i początek zimy. Druidzi wierzyli, że tego dnia zaciera się granica pomiędzy światem żywych i zmarłych, a ich duchy powracają na ziemię, szukając osób w których ciele mogłyby zamieszkać przez kolejny rok. Tego dnia gaszono ogień i światła, aby nie wskazywały drogi zbłąkanym duszom, a ogniska palono z dala od domów. Dla zagubionych dusz wystawiano również jedzenie, co wskazuje na duże podobieństwo do słowiańskiej tradycji Dziadów.
Samhain zagościło na dobre w USA wraz z masową emigracją Irlandczyków w latach 30 – tych ubiegłego wieku, i tam zostało przekształcone w Halloween. Święto jest obchodzone głównie w krajach anglosaskich: Anglii, USA, Kanadzie i oczywiście Irlandii, gdzie jest oficjalnym świętem państwowym.
Maskarada Halloween dotyczy mrocznych opowieści o demonach i upiorach, które powracając na ziemię szukały żywych ciał do zamieszkania. Ludność zaczęła zakładać maski i kostiumy, które miały upodobnić ich do duchów, aby w ten sposób oszukać mieszkańców zaświatów. Z czasem mroczne przebrania stały się wizytówką święta.
Oczywiście rozświetlona dynia jest głównym atrybutem wigilii Święta Zmarłych. Według irlandzkiej legendy, mężczyzna o imieniu Jack zawarł pakt z diabłem oddając mu duszę w zamian za bogactwo. Jednak gdy próbował oszukać diabła, ten ukarał go skazując na wieczną tułaczkę po świecie żywych. Drogę oświetlał mu lampion. Wycięta rozświetlona dynia jest symbolem złego upiora.
Dziś święto Halloween jest niezwykle barwne i hucznie obchodzone zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Amerykanie dekorują domy, obdarowują dzieci słodyczami, robią mroczne imprezy, bale przebierańców.
Kościół Katolicki potępia to święto, jako formę bezczeszczenia wiary w obcowanie świętych, nawiązujące bardziej do kultu szatana.
W Polsce zwyczaj ten wciąż jest niechętnie tolerowany przez Kościół. Warto jednak zaznaczyć, że według tradycji słowiańskiej, ludzie wyczekiwali duchów przodków. Obyczaj ten zwany – Dziadami, opisał Adam Mickiewicz.
Czy tradycja Halloween ma szansę zagościć w Polsce na dobre? Czy jednak wybierzemy cichą zadumę Święta Zmarłych? Jolanta Bartoś, Leszno 21 października 2016
